De Watertap

In de zomer van 2018 is de stichting Buur maakt Natuur gestart met de inrichting van De Watertap, op de rivierduinen van Gaanderen, gelegen aan de oever van de Bielheimerbeek. Wandelen kan hier over het Möllepad, dat rechtstreeks in verbinding staat met het klompenpad ‘Ganderpad’ en het Pieterpad. Het terrein bestaat uit natuurakkers en ligt op 10 minuten lopen van het dorp Gaanderen. Per 2019 is dit terrein in eigendom van de stichting en volledig ingericht.

Rivierduinen van Gaanderen

Gaanderen is ontstaan op de verhoogde gronden – de rivierduinen – langs de oevers van de rivier de Oude IJssel. Door de jaren heen is helaas veel rivierduin vergraven en zelfs afgegraven. Daar waar nog wel rivierduin aanwezig was, was het gebruik van de grond en de begroeiing veelal niet meer authentiek. De Werkgroep Rivierduinen Gaanderen stelde zich ten doel om de verdere achteruitgang van de eens arme, soortenrijke natuur te voorkomen en te komen tot herstel van het voedselarme karakter van het rivierduin. In het visiedocument “Rivierduinen in Gaanderen – Een visie voor behoud en herstel” (nov. 2014) wordt richting gegeven aan de toekomstplannen voor behoud en verbetering van het rivierduin.

Op een informatiepaneel aan de Kerkstraat in Gaanderen wordt uitleg gegeven over het rivierduin, in het heden en in het verleden. Hiernaast een schetsmatige weergave van het rivierduin (rood gestreept) zoals dat nu nog te vinden is rond de Kerkstraat in Gaanderen. Het gele vlak geeft globaal aan waar zich rivierduin heeft bevonden dat inmiddels is afgegraven. Dit informatiepaneel over de rivierduinen bevindt zich bij de kruising Kerkstraat / Steverinkstraat.

Rivierduinen Gaanderen - Buur maakt Natuur
Informatiepaneel aan de Kerkstraat in Gaanderen
De Watertap in gaanderen - Buur maakt Natuur

Over het natuurgebied

In 2017 deed zich voor Buur maakt Natuur een nieuwe kans voor om een natuurterrein in te richten en wel aan de Watertapweg te Gaanderen. De percelen op het oorspronkelijke rivierduinlandschap zijn 5,7 hectare groot. De inrichting hiervan ging in 2018 van start. In 2019 was het werk klaar en werd het gebied in aanwezigheid van wethouder Ingrid Lambregts officieel geopend. De ontwikkeling van De Watertap als natuurterrein was niet mogelijk geweest zonder onze trouwe donateurs (de buren), de gemeente Doetinchem, ProRail en een bijdrage van LEADER-Achterhoek.

Afsluiting van het Möllepad
Centraal in het Natuurgebied De Watertap ligt de spoorlijn die Winterswijk met Doetinchem en Arnhem verbindt. Dit is een belangrijke regionale lijn en ProRail is dan ook al vele jaren bezig met de verbetering ervan. Zo zijn onbewaakte spoorwegovergangen afgesloten om de kans op ongevallen te verkleinen, en zodat de snelheid op het spoor kan worden verhoogd. Een van de onbewaakte spoorovergangen was het klaphekje op het Möllepad, circa 150 meter ten oosten van De Watertap. De sluiting van het klaphek betekende voor het dorp dat een belangrijk Gaanderens ommetje zou verdwijnen. Om tot een oplossing te komen zijn ProRail en de gemeente veelvuldig in gesprek geweest met een delegatie van de Dorpsraad Gaanderen, omwonenden en de stichting Buur maakt Natuur.

Onderdoorgang Bielheimerbeek - De Watertap - Buur maakt Natuur

Realisatie spooronderdoorgang Möllepad in de Bielheimerbeek

Na een lange voorbereiding, vele hobbels en extra uitdagingen werd voor de afsluiting van het klaphekje over het spoor een gezamenlijke oplossing gevonden. Deze bestond uit de aanleg van een vrij unieke tunnelbakconstructie, in de Bielheimerbeek, onder het spoor door. De aanleg van de spooronderdoorgang in de Bielheimerbeek ging vervolgens snel en voorspoedig. De bouw startte op 17 september 2018, in opdracht van de gemeente Doetinchem. Na een paar maanden hard werken kon de passage op woensdag 19 december 2018 al worden geopend, door Wethouder Rens Steintjes.

Aanleg van het Möllepad

Met de aanleg van een passage onder het spoor kon ook een nieuw, verbindend wandelpad gerealiseerd worden. Hiervoor werd grond aangekocht door de gemeente Doetinchem (voorfinanciering). Voor deze gronden maakte de stichting Buur maakt Natuur samen met participanten een plan voor het nieuwe Möllepad. Uiteindelijk heeft de stichting in het natuurplan een aantrekkelijke wandelverbinding over het natuurterrein gecreëerd. Door een financiering van o.a. ProRail (als compensatie voor het gesloten klaphek) kon dit onderdeel van het plan ook vrij snel gerealiseerd worden. De aanleg van het Möllepad startte tegelijk met de aanleg van de onderdoorgang in september 2018 en was gereed in december 2018. Gaanderen had haar ommetje en het Möllepad weer terug.

Ondertekening Samenswerkingsovereenkomst - De Watertap - Buur maakt Natuur
Opening van De Watertap mei 2019 met onderstekening nieuwe samenwerkingsovereenkomst. Henk Brons (penningmeester), Wim Beijer (voorzitter) en Ingrid Lambregts (wethouder)

LEADER-Achterhoek
Om vervolgens ook het natuurterrein van 5,7 hectare volledig te kunnen ontwikkelen werd gezocht naar meerdere financieringsmogelijkheden. Een deel van de bijdrage voor het terugbrengen van het Möllepad kwam van ProRail. De rest van het terrein kon gefinancierd worden door een grote bijdrage van LEADER-Achterhoek (fonds van de Europese Unie, provincie Gelderland, gemeente Doetinchem), samen met bijdrages van onze buren. Deze subsidie maakte het voor de stichting mogelijk om snel aan de slag te kunnen gaan en in het voorjaar van 2018 al natuurakkers in te kunnen zaaien en vanaf het najaar van 2018 te starten met het graafwerk. In 2019 en ook in 2020 zijn nog enkele ingrepen doorgevoerd, waaronder het versterken van het ‘puntbosje’ (eikenbos op een van de hoogste punten van het rivierduin op het terrein), aanplant van extra struweel en realisatie van een natte plek ten noorden van de spoorlijn.

Natuurakkers op De Watertap

Op De Watertap wordt geprobeerd om natuurakkers terug te brengen en deze ook als zodanig te beheren. In 2018 zijn de eerste natuurakkers ingezaaid met oude granen, akkerbloemen en kruiden, die van nature in de omgeving en op dit type akkers voorkomen. De natuurakkers hebben geen productiedoelstelling. Een natuurakker is een stukje natuur waarop niet wordt bemest, geen bestrijdingsmiddelen worden gebruikt en waarop het gewas in de winterperiode blijft staan (niet wordt gemaaid). Doordat het gewas op de natuurakker in de winterperiode kan blijven staan, levert dat veel schuilgelegenheid en overwinteringsplekken op aan onder andere insecten, kleine zoogdiersoorten en amfibieën. Op de gele ganzenbloemen, korenbloemen en bolderik krioelt het dan ook vaak van het insectenleven! Ook heel belangrijk is de doelstelling van de akker als (winter-) voedsel voor akkervogels. Groepjes putters maken er dankbaar gebruik van, evenals van de prachtige broedplekken die de akker biedt in het voorjaar! Een welkome aanwinst voor een soortgroep die het moeilijk heeft in het huidige agrarische landschap. De afgelopen decennia is het areaal aan graanakkers in Nederland en ook de Achterhoek drastisch afgenomen, vooral ten gunste van snijmaïs en Engels raaigras. Van de weinige graanpercelen die er nu nog zijn worden de meeste intensief bewerkt en in veel hogere dichtheden gezaaid. Dat betekent dat er in het graan nauwelijks licht komt voor de akkerflora en dat akkerflora geen kans krijgt. De akkers die de Werkgroep De Watertap heeft ingezaaid met oude granen hebben de potentie om de oorspronkelijke akkerflora ter plaatse weer te herstellen.

Buur maakt Natuur - De Watertap in Gaanderen natuurakker

Opening De Watertap
Het natuurgebied De Watertap is op zaterdag 11 mei 2019 officieel geopend in aanwezigheid van vele belangstellenden. Wethouder Ingrid Lambregts verrichtte de officiële openingshandeling door een informatiebord te onthullen en een nieuwe samenwerkingsovereenkomst tussen de gemeente Doetinchem en de stichting Buur maakt Natuur te ondertekenen.

Onze buren
Tegelijk met de plannen werd door de stichting een crowdfundingactie gestart waarop schenkers/donateurs konden inleggen voor De Watertap. Zo konden zij voor een bedrag van zes euro één vierkante meter grond ‘kopen’. Een bedrag dat voor 100% werd ingezet voor de ontwikkeling van het natuurterrein, want zo werden aankoop, inrichting en een groot deel van het beheer bekostigd, naast de verkregen subsidies. Dankzij al onze deelnemers (wij noemen ze onze buren) is het terrein begin 2019 uiteindelijk geheel aangekocht. Door middel van speciale burendagen en tal van andere activiteiten worden de buren intensief betrokken bij het ontwikkelproces.

Panorama aan de Watertapweg - De Watertap
Panorama foto aan de Watertapweg (zicht van west naar oost)
Natuurakker - De Watertap - Buur maakt Natuur
Akkerbloemen (korenbloem) op De Watertap in 2020

Wat is de natuurwinst?

Door de aanleg van nieuw natuurterrein komen zowel gewone als bijzondere dier- en plantensoorten weer meer voor op de Watertap. Wij richten ons met het natuurterrein op een aantal doelsoorten, waaronder insecten, amfibieën, zoogdieren en vogels. De natuurakkers hebben zich goed ontwikkeld en in 2020 zijn hier door de werkgroep De Watertap al meer dan 70 soorten aan kruiden geïnventariseerd. Er komen veel soorten vlinders voor, waaronder de kleine parelmoervlinder. Andere bijzondere soorten die er zijn aangetroffen zijn de levendbarende hagedis en de blauwvleugelsprinkhaan. Jaarlijks worden aan de Watertapweg padden beschermd en door de werkgroep De Watertap overgezet om te voorkomen dat zij worden aangereden door het autoverkeer.

Heeft u een leuke waarneming gedaan van een diersoort of een leuke foto gemaakt op De Watertap, dan nodigen wij u uit om die met ons te delen! Dit kan via onze facebookpagina of per e-mail aan info@buurmaaktnatuur.nl

Wat zegt de Buurt?

Het voelt hier als een prachtige veilige en kruidige achtertuin. In alle rust kan ik mijn hoofd hier leeg maken. Ik kan gelukkig zijn met dit goede initiatief. Dat mag meer gebeuren, ook voor volgende generaties. Het ziet er hier telkens weer anders uit. Het is een verrijking voor de buurt. Dat het vrijwilligerswerk is dringt nog niet tot iedereen door.

Een passant op het terrein De Watertap

Paspoort De Watertap

Het paspoort van natuurterrein De Watertap

Ligging:

Watertapweg nabij nr. 145  |  Gaanderen

Coördinaten:

Breedtegraad: 51.936191  |  Lengtegraad: 6.336685

Oppervlakte:

5,7 hectare  |  57.000 vierkante meter

Lengtes:

Lang: ± 250 meter  |  Breed: ± 200 meter

Hoogtes terrein:

Laagste: 12,80 meter  |  Hoogste: 19,70 meter

Inrichtingsperiode:

Start 2018  |  Klaar zomer 2020

Beheer door:

Stichting Buur maakt Natuur  |  BUHA

Werkgroep BmN:

Werkgroep De Watertap

Vacatures:

Ja  |  vrijwilliger landschapsonderhoud / padden overzetten

Openbaar:

Ja  |  wandelen op het Möllepad

Honden:

Ja  |  aangelijnd toegestaan + poep opruimen

Doelsoorten:

Insecten, vlinders, akkerlandvogels, hagedissen.

Zij doen mee:

17 buren (zie lijst ‘Zij doen mee!’ onder aan deze pagina voor de deelnemers)

  

Soorten bomen en struiken aangeplant:

Zuidelijk perceel (5525x aanplant):

  • Quercus petrea (Wintereik) 400x
  • Alnus glutinosa (Els) 400x
  • Sorbus aucuparia (Wilde lijsterbes) 300x
  • Malus sylvestris (Wilde appel) 300x
  • Fraxinus excelsior (Gewone es) 400x
  • Betula pendula (Berk) 400x
  • Salix cinerea (Grauwe wilg) 400x
  • Salix caprea (Boswilg) 500x
  • Carpinus betulus (Haagbeuk) 650x
  • Corylus avellana (Hazelaar) 650x
  • Salix aurita (Geoorde wilg) 600x
  • Crataegus monogyna (Eenstijlige meidoorn) 525x

Bezoek de locatie

Het natuurgebied is te vinden aan de Watertapweg

 Naam:  Plaats:  Aantal:  
 Kees Meyboom  Gaanderen 6
 Opbrengst opening onderdoorgang  10
 Ronald Arendsen  Gaanderen 5
 Hans Radstake  Gaanderen 5
 Stella van Telgen  Gaanderen 5
 Fam. Catto-v Santen  Gaanderen 10
 Frans van Doesum  Gaanderen 10
 Ronald & Angelique van Es  Gaanderen 10
 Vincent Heuthorst  Doetinchem 5
 Lidy Derksen  Gaanderen 5
 SLG vergoeding NWD 2018  4
 Wim Beijer  Silvolde 250
 Ronald & Jacqueline Leusink-Otten  Gaanderen 5
 Jac Linders – Namens Dorpsraad Gaanderen  Gaanderen 4
 Sportschool de Open Lucht  Nijmegen  17
 Sandra van der Heijden  Gaanderen 5
 Wil Paulus  Silvolde 10
 Dorpsraad Gaanderen  Gaanderen 10
 Herberg Het Onland  Doetinchem 40
 Marco van der Wagt  Gaanderen 15
 Marco van der Wagt  Didam 8
 gemeente Doetinchem  24
    
 Overige schenkingen (/anoniem)  56.537
    
 Totaalopbrengst  57.000
De Watertap in gaanderen - Buur maakt Natuur

De Watertap

Gaanderen • 57.000 m2

Jonge torenvalk op 't Knapperslag - Buur maakt Natuur

't Knapperslag

Wehl • 37.000 m2

't Zandduin 2024 - Wilber Thus

't Zandduin

Doetinchem • 18.000m2