Torenvalken
Valken maken niet hun eigen nest. Zij maken gebruik van oude nesten van kraaien en duiven of van holten in dode bomen. Op de eilanden broedden de valken in het verleden op de grond in de duinen. Torens en molens zijn ook in trek. Leg daarom in zo’n geval droge takjes, zaagsel en ruw zaagsel van een kettingzaag op de bodem.
Tegenwoordig maakt men speciale open torenvalkkasten met ongeveer de volgende maten: bodemmaat 50 x 35 cm, zijkanten van 35 x 35 cm en een dak van 55 x 40 cm.
De valkenkast moet vóór een meidoornhaag of een houtwal worden geplaatst met een open uitzicht op het oosten. Bevestig de kast aan een vrijstaande boom of paal. Bescherm de kast tegen de steenmarter. Het vrouwtje legt vier tot zes eieren, waarop ze ongeveer vier weken broedt, soms wordt ze afgewisseld door het mannetje. De eieren zijn prachtig roestbruin met donkere vlekken. Deze kleuren zie je ook terug in veren. Soms bezet een ransuil of een nijlgans de torenvalkkast. Geen nijlgans als gast dan moet men in het midden van de vliegopening een lat rechtop bevestigen.
De belangrijkste prooien voor valken zijn hoofdzakelijk muizen en daarna mussen, spreeuwen, koolmezen of vinken. Een voorraadje muizen ligt er vaak in de kast. Zijn er weinig muizen en vogels dan vangt de torenvalk insecten en regenwormen. Als er weinig aanbod aan voedsel is, wordt het zwakste jong door zijn broertjes en zusjes opgegeten.
De mannetjes valk herken je aan een lange staart die effen grijs is en zwarte eindband heeft en een grijze kop. Het vrouwtje valk heeft een lange staart bruin met dwarse zwarte strepen en zwarte eindband. De torenvalk staat bij het zoeken van een prooi stil in de lucht met snel slaande vleugels en uitgespreide staart. Men noemt dit “bidden” of “wiekelen”.
In mei en nog een keer in juni is op ’t Knapperslag de kast geïnspecteerd. Er zaten vijf eieren in de kast en de torenvalk was druk aan het broeden. De broedduur is doorgaans 26 tot 32 dagen. Op 13 juli waren de eieren uitgekomen en zaten er jongen in de kast. Met enkele weken krijgen ze vliegles. De observatie is gedaan door Theo Weijers van Nestkastenwerkgroep Zevenaar in aanwezigheid van de schrijver. In juni is de kast tussentijds vervangen. De nestkast bleek er slecht aan toe.
Tekst: Herman Nijhof.
Foto’s Herman Nijhof, Jolande Frederiks en Theo Weijers.
